Simović: Partokratizacija je degutantna i krivac za odlazak mladih

Za PFE govorio je Vlade Simović, vanredni profesor na užoj naučnoj oblasti Politička teorija Univerziteta u Banjaluci 

Izvor: Vlade Simovic

Simović: Partokratizacija je degutantna i krivac za odlazak mladih “Politički analitičari u razvijenom svijetu su cijenjeni ljudi sa stručnim autoritetom u društvu”, kazao je on 

PFE : Kako posmatrate političku scenu u BiH danas, s obzirom da se mnogo promena desilo na poslednjim lokalnim izborima?

SIMOVIĆ: Bosna i Hercegovina je podijeljeno i postkonfliktno društvo koje se nalazi u stanju “zaleđenog konflikta”. U njoj je tokom devedesetih godina izvršena nacionalno-partijska karetelizacija i partokratizacija društva. Loše provedena privatizacija u kojoj je stvorena nova ekonomska elita usko povezana sa političkim oligarhijama stvorila je partokratsko-klijentističke odnose. Izborima nisu promijenjeni obrasci političkog ponašanja. Međupartijski odnosi u Bosni i Hercegovini su izuzetno konkurentski i personalizovani. U toj borbi ne postoje klasična programska sukobljavanja. Uglavnom je riječ o sukobima na nivou indivudualnog, gdje kandidati umjesto o programima diskutuju uglavnom jedan o drugome. Sve to političku scenu čini velikim rijalitijem. No birači su, očigledno, htjeli da gledaju takav program i još da ga dobro plate.

PFE: Šta su najveće kočnice u napretku i prosperitetu konkretno u RS? Kojim mehanizmima iz Vaše perspective se može doći do boljeg položaja građana s obzirom da znamo koliko su ogorčeni na sve? 

SIMOVIĆ: Izborni zakon je najveći karcinom bh društva. Potrebno je stabilizovati izrazito fragmentirane parlamente. To je moguće postići izmjenom izborne formule. To jeste ukidanjem Sent Lagijeve i uvođenjem D’Ontove formule. Zatim povećanjem izbornog praga na pet odsto, a za izborne koalicije na sedam. U okviru zatvorenih neblokiranih lista je dobro razmisliti o smanjenju broja preferencija na jednu. Mandat bi zbog pojave “trgovine mandatima” trebao pripasti strankama. Takodje je dobro Republiku Srpsku učiniti jedinstvenom izbornom jedinicom sa mogućnošću tzv “regionalne kvote”. Time bi se stabilizovale skupštinske većine i uspostavila jasnija relacija pozicija-opozicija. Na taj način je moguće otvoriti prostor za dalje reforme koje bi ovaj politički sistem učinile razvijenim parlamentarizmom. 

PFE: Mnogi su komentarisali da je ponašanje Milorada Dodika, nakon “gubitka” Banjaluke. Imamo i smjenu Gorana Selaka,jer je odbio da potpiše koalicioni sporazum sa SNSD-om. Kako Vi posmatrate njegovo ponašanje nakon izbora? 

Izvor: unibl.org

SIMOVIĆ: Predizborne koalicije da bi bile uspješne moraju da imaju političku lojalnost. Ovdje je riječ o tome da su analize izbora pokazale dozu izborne nelojalnosti kod dijela partnera unutar vladajuće koalicije koja je u konačnom imala svoje posljedice u daljim međupartijskim odnosima i saradnji. 

PFE: Lokalni izbori su izazvali veliki preokret ,s obzirom da su “velike” stranke poput SDA i SNSD-a, izgubile glavne gradove, da li vidite nastavak tog trenda i na sledećim izborima? 

SIMOVIĆ: Riječ je o polovičnim uspjesima. U Banjoj Luci je jedna većina izborila gradonačelnika, ali je druga većina dobila gradski parlament. O ishodu narednih izbora odlučivaće reorganizacije unutar partija, njihovi pristupi vođenju izborne kampanje i “podmirivanju” unutarstranačkih interesa, ukorijenjenost stranaka u biračkom tijelu i predizborne koalicije. 

 PFE: Dodik je jasno i otvoreno rekao da će blokirati rad novoizabranog gradonačelnika Banjaluke Draška Stanivukovića, članovi SNSD-a, u Gradskoj skupštini otvoreno iskazuju nezadovoljstvo i blokiraju rad skupštine, dolazi do svađa, neprimerenog govora pa i psovki, da li mislite da će bilo kakav plan uopšte da se ostvari ili će Banjaluka stagnirati naredne četiri godine? 

SIMOVIĆ: Problem kohabitacije između gradskih institucija postoji u više lokalnih zajednica. U takvoj atmosferi uspjeh jednog grada zavisiće od toga koliko su sve strane sa kapacitetom odlučivanja spremne da se dogovaraju oko bitnih tačaka, poput budžeta. U takvim okolnostima je potrebna politička zrelost. Tu ne mogu da postoje apsolutni pobjednici. Jedino dogovor najrelevantnijih partija može dovesti do funkcionalnosti i harmonizacije odnosa u lokalnim zajednicama. 

PFE : Da se malo osvrnemo i na politiku komšija, SPAS i SNS se ujedinjuju.Na mrežama se špekuliše da je razlog upravo izbori za Skupštinu grada Beograda jer je poznato da su članovi SPAS-a bili oštri kritičari ne samo SNS-a nego posebno Aleksandra Vučića.Sa politikološke strane, kako posmatrate ovaj “manevar”? 

SIMOVIĆ: Kao borbu za bolju poziciju u sistemu vlasti. Njihove kritike su bile prostor za izgradnju partnerstva u sistemu moći. Kritikama su podigli pregovaračku poziciju I svoju političku cijenu. To je česta pojava u tranzicijskim zemljama.

PFE: Intervju Senada Hadžifejzovića sa Aleksandrom Vučićem izazvao veliki “bum” u javnosti,gledanost je bila ogromna ali utisci nakon intervjua su bili negativni.Neki od komentara su bili da pitanja nisu dovoljno jasna,da nisu bila ona koju su potrebna,da je Senad dosao nepripremljen,da je intervju bio više kao kafa dva poznanika.Kakvi su Vaši utisci,i šta biste Vi drugačije uradili,koja pitanja biste postavili? 

Izvor: Radio Slobodna Evropa

SIMOVIĆ: Rijetko gledam emisije pomenutog novinara. Ovu sam pogledao u većoj mjeri. Novinar mi je zvučao provincijalno. Iz velike želje da napravi “spektakl” sagorio je u istom. Propustio je šansu da napravi dobru emisiju. Greške se dešavaju, a ozbiljni novinari uče na njima.

PFE: U toku su lokalni izbori u Crnoj Gori,kakve su Vaše analize,i šta očekujete?Prema analizama na mrežama ključna bitka u Herceg Novom vodiće se upravo između Demokratske Crne Gore i Demokratskog fronta,da li Vi možda imate drugačija “predviđanja” što se toga tiče?

SIMOVIĆ: Nisam pratio lokalne izbore u Crnoj Gori. Ova je zemlja prije svega ekonomski nestabilna. Njihovi složeni politički I ekonomski odnosi je čine potencijalno velikim problemom po Zapadni Balkan.

PFE: Profesor ste na Fakultetu političkih nauka u Banja Luci,imate najviše dodira sa mladim ljudima,da li se apolitičnost mladih smanjila i kakav je uopšte njihov odnos prema politici,sada? 

SIMOVIĆ: Studenti Fakulteta političkih nauka su sjajni i talentovani ljudi. Sama činjenica da su upisali fakultet političkih nauka ih čini zainteresovanim za nauku o politici, ali i za aktuelne političke procese. Oni su generacije u koje se uzdamo da će razvijati političku i medijsku pismenost na ovom prostoru. Zadovljstvo mi je što imam priliku da radim sa tako dobrim studentima i na dobro organizovanom fakultetu koji je po mnogo čemu jedna od najboljih visokobrazovnih institucija u zemlji.

PFE: Svesni smo i velikih migracija mladih ljudi iz BiH, šta je potrebno da bi se ta migracija zaustavila? Šta mlade, najviše podstiče da napuste svoju državu?

SIMOVIĆ: Politička i poslovna kultura, te slaba ekonomija su uzroci migracija. Potrebno je zaista veliko ekonomsko i političko znanje kojim bi se otvorila produktivnost i konkurentnost na tržištu, a istovremeno ostvarili najvažniji elementi socijalne države. Spadam među one ljude koji smatraju da je moguće pronaći balans između ideja kapitalizma i ideja socijalizma. Balansi u ekonomiji, politici i društvu su uvijek dobar put ka stabilnom i funkcionalnom sistemu.

PFE: Pre par godina, radili smo anketu na temu odlaska mladih,rezultati su bili razočaravajući ali ne i šokantni,kao jedan od glavnih razloga odlaska navodili su potrebu članske karte za zaposlenje. Kako Vi reagujete na to?

Izvor: B92.net

SIMOVIĆ: To je posljedica partokratizacije. Ona je degutantna. To je krug u kojem se vrtimo decenijama. Krug u kojem stradaju mnogi čestiti ljudi. To mogu da poprave izmjene Izbornog zakona i političko-sistemske promjene u svrhu stvaranja stabilnog parlamentarizma. To je put. A i on je sa neizvjesnim ishodom.

PFE: U narodu vlada mišljenje da su politikolozi “prodavači magle” i “obrazovani bez struke”, kako biste Vi ,prosečnom čoveku,naprostrije objasnili šta je zapravo politički analitičar?

SIMOVIĆ: Problem nauke o politici je što veliki broj ljudi koji se pojavljuju u javnom prostoru kažu za sebe da su politički analitičari. To se ne postaje samo sa završenim fakultetom politikološkog usmjerenja. Potrebne su godine dodatnog rada i iskustva da biste postali politički analitičar. Politički analitičari u razvijenom svijetu su cijenjeni ljudi sa stručnim autoritetom u društvu. Iza njih stoje biblioteke pročitanih knjiga, hiljade istraživanja i konekcije sa političkim elitama.

PFE : Za kraj,šta biste poručili mlađoj populaciji koja želi da upiše politikologiju?Šta da očekuje i na šta da bude spremna?

SIMOVIĆ: Na Fakultetu političkih nauka su novolicencirani studijski programi i usmjerenja. Oni su atraktivni i sa nizom novih praktičnih predmeta. Fakultet ima sve tehničke i kadrovske uslove neophodne za rad. Izrazito je razvijen studentski život. A naše su studentske organizacije jedne od najaktivnijih u regionu. Biblioteka, čitaonica i računarski centar su vrhunski i zaista je zadovoljstvo biti dio tog kolektiva. Budući studenti su dobrodošli da posjete naš fakultet i uvjere se u tačnost ovoga o čemu pričamo.

Copyright© Sva prava su pridržana. Tekstovi, isječci iz tekstova, fotograije, slike, grafike i animacije zaštićene su autorskim pravima. Za korištenje tih podataka potrebna je prethodna suglasnost autora bloga.